Góry Sanocko Turczańskie cz. III - Łodyna, Ustrzyki Dolne, Jałowe, Bandrów Narodowy, Hoszów, Hoszowczyk, Równia, Ustianowa, Manasterzec, zamek Sobień

Zbliżamy się do południowej części Gór Sanocko - Turczańskich, gdzie większość odwiedzających jest przekonana, że jest już w Bieszczadach. A okazuje się, że nawet Ustrzyki Dolne to jeszcze nie ten region według podziału geograficznego. Ale co tam podziały, górki są, cerkwie są, czyli klimat podobny. 

Łodyna

Łodyna

W Łodynie zobaczyła nasze aparaty starsza Pani i zaoferowała otwarcie kościoła, więc bardzo się ucieszyliśmy, bo w ciągu tygodnia, rzadko kiedy świątynie są otwarte, a zazwyczaj nie ma nawet okienka, żeby zajrzeć do środka.

Brzegi Dolne

Turyści coraz częściej pojawiają się na naszej drodze, co oznacza że jesteśmy w okolicach Ustrzyk Dolnych. Restauracja i muzeum w starym młynie tętni życiem, a w Sanktuarium hałasuje wycieczka.

Ustrzyki Dolne

Ustrzyki Dolne

Obraz, który widzimy w Sanktuarium Bieszczadzkim jest niestety kopią, bo oryginał skradziono w latach dziewięćdziesiątych. Cudowna ikona Matki Bożej Przewodniczki dotarła do Jasienia po II wojnie światowej z Rudek na Ukrainie. Teraz w Rudkach również widnieje na ołtarzu kopia obrazu, do którego modlił się sam król Sobieski.

Fot. Andrzej P. - Kościół w Rudkach na Ukrainie

Będąc na Wielkiej Pętli Bieszczadzkiej,  warto zjechać w boczne drogi nie tylko dla  drewnianych cerkwi, ale też krajobrazów wiejskich i górzystych.

Bociany pomiędzy krowami

Jałowe

Jałowe

Dawna dzwonnica - brama w Jałowem

W Jałowem wg legendy, cerkiew zajęła miejsce dawnego zamku.

Droga do dawnej cerkwi w Jałowem

Żal myśleć, że przed wojną było 514 cerkwi na terenie woj. rzeszowskiego, a po1956 roku już tylko 350.

Bandrów Narodowy

Kiedyś Bandrów Narodowy zamieszkiwali osadnicy niemieccy w części zwanej Kolonią. Śladem ich obecności są resztki cmentarza ewangelickiego. Resztę wsi zajmowali głównie Rusini nazywając tę cześć Narodową i tak już zostało do dziś w nazwie. To już kolejna miejscowość, którą odwiedzamy objęta tzw. kolonizacją józefińską.

Moczary

Moczary były po wojnie zamieszkane przez komunistycznych uciekinierów z Grecji. Po przegranej wojnie domowej 1946-49 zostali przygarnięci przez kraje socjalistyczne. Opustoszałe okolice Bieszczad wydawały się idealnym miejscem na przyjęcie imigrantów, tyle tylko, że byli nastawieni bardzo antyreligijnie - w Moczarach wykorzystali cerkiew jako magazyn i niszczyli przydrożne krzyże. Zniszczeń dopełnił PGR, używając starych domów jako drewno opałowe...

Hoszów

Cerkiew w Hoszowie jest w ukraińskim stylu narodowym. Gdy w społeczeństwie budziła się świadomość narodowa, chcieli ją jakby zaakcentować, uzewnętrznić poprzez architekturę. Inspiracje czerpano głównie z rodzimej sztuki ludowej.

Hoszowczyk

Możnaby się zastanowić, dlaczego w tym rejonie zachowało się więcej cerkwi niż na południu. Przyczyną była zmiana granic w 1951 roku. Do tego czasu skrawek ziemi na wschód od Sanu należał do ZSRR, ominęły go więc lata powojenne, gdy dokonano największych zniszczeń i rabunków w opuszczonych wsiach. Po korekcie granic wyludnione miejscowości zostały od razu zasiedlone głównie przez przesiedleńców spod Sokala.

Hoszowczyk

Równia

Równia

Ustianowa

Kaplica grobowa rodziny Szemelowskich w Ustianowej

Stefkowa

Niedokończony kościół w Stefkowej

Olszanica

Pałac w Olszanicy

Kapliczka w Olszanicy

Rudenka

Manasterzec

Kaplica na cmentarzu w Manastercu

Manasterzec

W Manastercu wdrapujemy się niepozorną ścieżką na wzgórze ze starym cmentarzem i zdewastowaną kaplicą. Dookoła mamy piękny widok z oślepiającym słońcem, a w dole, pośród drzew, przebijają się wieżyczki cerkwi.

Ruiny zamku Sobień

Ostatnim już punktem w tym bardzo intensywnym i upalnym dniu było wejście na wzgórze kryjące ruiny średniowiecznego zamku Sobień. Z zamkowej skarpy rozciąga się wspaniały widok na San. 

Widok na San z zamku Sobień

Zwieńczeniem wyprawy był przystanek w puncie widokowym na słynnych serpentynach z Sanoka do Birczy, gdzie przy dobrej widoczności widać Bieszczady i Beskid Niski. My niestety nie mieliśmy tego szczęścia.
Dzisiejsza notka wyszła bardziej krajoznawczo za sprawą przewodnika (P. Luboński "Bieszczady" wyd. Bosz), który wpadł mi w ręce w bibliotece. Wprawdzie wydanie jest już stare i informacje praktyczne są w nim nieaktualne, ale znalazłam w nim wiele wstawek o dziejach i kulturze tego regionu. Nie mogłam się powstrzymać i nie napisać tych ciekawostek, często zapomnianych w historii Polski.