Szlakiem ruin w świetokrzyskim cz. II - Bodzentyn, Nietulisko Duże

Listopad 2014

Wyjazd na świętokrzyską ziemię przerodził się w wyprawę tropem sennych miasteczek, w których odnajdujemy ślady z dawnych lat rozkwitu w postaci monumetanych kościołów lub niestety ruin. Wiślica, Nowy Korczyn z prężnie rozwijających sie miast zostały zdegradowane do rangi wsi; Stopnica podniosła się i odzyskała prawa miejskie dopiero niedawno, a Bodzentyn w latach dziewięćdziesiątych, co być może jest dobrą wróżbą.

Bezdroża

Bodzentyn stał się ostatnio sławny z powodu największych w Polsce targów bydła i koni. Szkoda, że to taka niechlubna sława, bo chyba każdy już słyszał jak są traktowane zwierzęta podczas tego wydarzenia. Natomiast mało kto wie, że Bodzentyn był kiedyś miastem wręcz przemysłowym, bo znajdowało się w nim wiele fabryk. Dziś stojąc na rynku próbujemy wyczuć jego atmosferę, cichą o tej porze roku. 


Bodzentyn

Niskie domki przylegają ciasno do odnowionego placu, z harmonijnymi latarniami, z ozdobnymi donicami, stare łączy się z nowym. Widać, że miasteczko próbuje sie ratować turystyką, w końcu ma potencjał w postaci majestatycznych ruin na wzgórzu.


Ruiny zamku w Bodzentynie

Zamek miał zmienną historię:  najpierw należał do biskupów krakowskich, a gościł w nim nawet sam Jagiełło, potem przebudowano go na pałac, aż trafił w ręce państwa i wykorzystano go m.in. jako szpital wojskowy. Od tamtej pory zaczął niszczeć, aż zostały z niego tylko fragmenty ścian. 

Ruiny w Bodzentynie

Przemysłową przeszłość miało także Nietulisko Duże. Zbliżamy się do rozległych ruin z piaskowca, które bardziej przypominają pałac niż pozostałości fabryki. 

Ruiny Walcowni w Nietulisku Dużym

Walcownia powstała w I połowie XIX wieku wraz z całą siecią kanałów, gdyż urządzenia napędzano za pomocą jednej z pierwszych zainstalowanych w Królestwie Polskim turbin wodnych. W skład tego ambitnego i nowoczesnego założenia wchodziło też osiedle robotnicze z promieniście odchodzącymi ulicami. Całość została doceniona w Paryżu, gdzie dostała nagrodę.  Niestety sukces Nietuliska nie trwał długo, bo trochę ponad pół wieku. Przyczyniła sie do tego powódź, a także władze rosyjskie.

Ruiny fabryki w Nietulisku Dużym

Zaintrygował mnie ten temat i poszukałam głębiej. Budowę tego zakładu fabrycznego zainicjował książę Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki. A to niebanalna postać - był jednym z najbardziej postępowych ministrów w najnowszej historii Polski. Dokonał pięknych rzeczy, wręcz niemożliwych: rozwinął polski przemysł, przyczynił się do wzostu eksportu, budowy dróg i kanału augustowskiego, a przede wszystkim zlikwidował deficyt budżetowy! Oprócz opracowania planu industrializacji Królestwa Polskiego, założył Bank Polski i podniósł prawie dwukrotnie dochody państwa. Wielki człowiek, a tak mało się o nim wspomina. Chyba udziela mi się nastrój przedwyborczy ...

Ruiny w Nietulisku Dużym

W drodze powrotnej rozmyślamy nad historią poznanych miejsc...